Akal Ustat

<> siqgur pRswid ]

auqwr Kwsy dsKq kw ] pwiqswhI 10]

Akwl purK kI rCw hm nY ] srb loh dI riCAw hm nY ] srb kwl jI dI riCAw hm nY ] srb loh jI dI sdw riCAw hm nY ]1]

Awgy ilKwrI ky dsKq ]

qÍ pRswid ] caupeI ]

pRxvo Awid eykMkwrw ] jl Ql mhIAl kIE pswrw ] Awid purK Aibgiq AibnwsI ] lok c`qR ds joiq pRkwsI ]1]

hsiq kIt ky bIc smwnw ] rwv rMk ijh ieksr jwnw ] AdYÍ AlK purK AibgwmI ] sB Gt Gt ky AMqrjwmI ]2]

AlK rUp ACY AnByKw ] rwg rMg ijh rUp n ryKw ] brn ichn sBhUM qy inAwrw ] Awd purK AdYÍ Aibkwrw ]3]

brn ichn ijh jwq n pwqw ] s`qR im`qR ijh qwq n mwqw ] sB qy dUir sBn qy nyrw ] jl Ql mhIAl jwih bsyrw ]4]

Anhd rUp Anwhd bwnI ] crn srn ijh bsq BvwnI ] bRhmw ibsn AMqu nhI pwieE ] nyq nyq muK cwr bqwieE ]5]

koit ieMdR aupieMdR bnwey ] bRhmw rudR aupwie Kpwey ] lok c`qR ds Kyl rcwieE ] bhur Awp hI bIc imlwieE ]6]

dwnv dyv PinMd Apwrw ] gMDRb j`C rcY suB cwrw ] BUq Biv`K Bvwn khwnI ] Gt Gt ky pt pt kI jwnI ]7]

qwq mwq ijh jwq n pwqw ] eyk rMg kwhU nhI rwqw ] srb joq ky bIc smwnw ] sB hUM srb TOr pihcwnw ]8]

kwl rhq Ankwl srUpw ] AlK purK Abgq AvDUqw ] jwq pwq ijh ichn n brnw ] Abgq dyv ACY AnBrmw ]9]

sB ko kwl sBn ko krqw ] rog sog doKn ko hrqw ] eyk ic`q ijh iek iCn iDAwieE ] kwl Pws ky bIc n AwieE ]10]

qÍ pRswid ] kibq ]

kqhUM sucyq huiekY cyqnw ko cwr kIE kqhUM AicMq huiekY sovq Acyq ho ] kqhUM iBKwrI huiekY mWgq iPrq BIK khUM mhw dwn huiekY mWigE Dn dyq ho ] khUM mhW rwjn ko dIjq AnMq dwn khUM mhW rwjn qy CIn iCq lyq ho ] khUM byd rIq khUM qw isau ibprIq khUM iqRgun AqIq khUM surgun smyq ho ]1]11]

khUM j`C gMDRb aurg khUM ibidAwDr khUM Bey ikMnr ipswc khUM pRyq ho ] khUM huiekY ihMdUAw gwieqRI ko gupq jipE khUM huiekY qurkw pukwry bWg dyq ho ] khUM kok kwb huiekY purwn ko pVq mq kqhUM kurwn ko indwn jwn lyq ho ] khUM byd rIq khUM qw isau ibprIq khUM iqRgun AqIq khUM surgun smyq ho ]2]12]

khUM dyvqwn ky idvwn mY ibrwjmwn khUM dwnvwn ko gumwn mq dyq ho ] khUM ieMdR rwjw ko imlq ieMdR pdvI sI khUM ieMdR pdvI Cpwie CIn lyq ho ] kqhUM ibcwr Aibcwr ko ibcwrq ho khUM inj nwr prnwr ky inkyq ho ] khUM byd rIq khUM qw isau ibprIq khUM iqRgun AqIq khUM surgun smyq ho ]3]13]

khUM ssqR DwrI khUM ibidAw ky ibcwrI khUM mwrq AhwrI khUM nwr ky inkyq ho ] khUM dyv bwnI khUM swrdw BvwnI khUM mMglw imVwnI khUM isAwm khUM syq ho ] khUM Drm DwmI khUM srb Taur gwmI khUM jqI khUM kwmI khUM dyq khUM lyq ho ] khUM byd rIq khUM qw isau ibprIq khUM iqRgun AqIq khUM surgun smyq ho ]4]14]

khUM jtwDwrI khUM kMTI Dry bRhmcwrI khUM jogswDI khUM swDnw krq ho ] khUM kwn Pwry khUM fMfI huie pDwry khUM PUk PUk pwvn ko ipRQI pY Drq ho ] kqhUM ispwhI huie kY swDq islwhn kO khUM C`qRI huiekY Air mwrq mrq ho ] khUM BUm Bwr kO auqwrq ho mhwrwj khUM Bv BUqn kI Bwvnw Brq ho ]5]15]

khUM gIq nwd ky indwn kO bqwvq ho khUM inRqkwrI icqRkwrI ky inDwn ho ] kqhUM pXUK huiekY pIvq ipvwvq ho kqhUM mXUK aUK khUM md pwn ho ] khUM mhw sUr huiekY mwrq mvwsn kO khUM mhwdyv dyvqwn ky smwn ho ] khUM mhwdIn khUM dRb ky ADIn khUM ibidAw mY pRbIn khUM BUMm khUM Bwn ho ]6]16]

khUM AklMk khUM mwrq mXMk khUM pUrn pRjMk khUM su`Dqw kI swr ho ] khUM dyv Drm khUM swDnw ky hrm khUM kuqsq kukrm khUM Drm ky pRkwr ho ] khUM paunhwrI khUM ibidAw ky bIcwrI khUM jogI jqI bRhmcwrI nr khUM nwr ho ] khUM C`qRDwrI khUM Cwlw Dry CYl BwrI khUM Ck vwrI khUM Cl ky pRkwr ho ]7]17]

khUM gIq ky gv`Xw khUM byn ky bj`Xw khUM inRq ky nc`Xw khUM nr ko Akwr ho ] khUM byd bwnI khUM kok kI khwnI khUM rwjw khUM rwnI khUM nwr ky pRkwr ho ] khUM byn ky bj`Xw khUM Dyn ky cr`Xw khUM lwKn lv`Xw khUM suMdr kumwr ho ] su`Dqw kI swn ho ik sMqn ky pRwn ho ik dwqw mhWdwn ho ik inRdoKI inrMkwr ho ]8]18]

inrjur inrUp ho ik suMdr srUp ho ik BUpn ky BUp ho ik dwqw mhW dwn ho ] pRwn ky bcXw dUD pUq ky idvXw rog sog ky imtXw ikDO mwnI mhw mwn ho ] ib`idAw ky ibcwr ho ik A`dYÍ Avqwr ho ik isDqw kI sUrq ho ik suDqw kI swn ho ] jobn ky jwl ho ik kwl hUM ky kwl ho ik sqRn ky sUl ho ik imqRn ky pRwn ho ]9]19]

khUM bRhm bwd khUM ibidAw ko ibKwd khUM nwd ko nnwd khUM pUrn Bgq ho ] khUM byd rIq khUM ibidAw kI pRqIq khUM nIq Aau AnIq khUM jÍwlw sI jgq ho ] pUrn pRqwp khUM iekWqI ko jwp khUM qwp ko Aqwp khUM jog qy ifgq ho ] khUM br dyq khUM Cl soN iCnwie lyq srb kwl srb TOr eyksy lgq ho ]10]20]

qÍpRswid ] sÍXy ]

sRwvg su`D smUh isDwn ky dyiK iPirE Gr jog jqI ky ] sUr surwrdn su`D suDwidk sMq smUh Anyk mqI ky ] swry hI dys ko dyiK rihE mq koaU n dyKIAq pRwnpqI ky ] sRI Bgvwn kI Bwie ikRpw hU qy eyk rqI ibnu eyk rqI ky ]1]21]

mwqy mqMg jry jr sMg AnUp auqMg surMg svwry ] kot qurMg kurMg sy kUdq paun ky gaun kau jwq invwry ] BwrI Bujwn ky BUp BlI ibiD inAwvq sIs n jwq ibcwry ] eyqy Bey qo khw Bey BUpiq AMq kO nWgy hI pwie pDwry ]2]22]

jIq iPrY sB dys idswn ko bwjq Fol imRdMg ngwry ] guMjq gUV gjwn ky suMdr ihMsq hI hXrwj hjwry ] BUq Biv`K Bvwn ky BUpiq kaunu gnY nhI jwiq ibcwry ] sRI piq sRI Bgvwn Bjy ibnu AMq kau AMqky Dwm isDwry ]3]23]

qIrQ nwn dieAw dm dwn su sMjm nym Anyk ibsyKY ] byd purwn kqyb kurwn ijmIn jmwn sbwn ky pyKY ] paun Ahwr jqI jq Dwr sBY su ibcwr hjwrk dyKY ] sRI Bgvwn Bjy ibnu BUpiq eyk rqI ibnu eyk n lyKY ]4]24]

su`D ispwh durMq dubwh su swij snwh durjwn dlYNgy ] BwrI gumwn Bry mn mY kr prbq pMK hly n hlYNgy ] qoir ArIn mroir mvwsn mwqy mqMgn mwn mlYNgy ] sRI piq sRI Bgvwn ikRpw ibnu iqAwg jhwnu indwn clYNgy ]5]25]

bIr Apwr bfy birAwr Aibcwrih swr kI Dwr BC`Xw ] qorq dys milMd mvwsn mwqy gjwn ky mwn ml`Xw ] gwVy gVwn ky qoVnhwr su bwqn hI ck cwr lv`Xw ] swihb sRI sB ko isrnwiek jwick Anyk su eyk idv`Xw ]6]26]

dwnv dyv PinMd inswcr BUq Biv`K Bvwn jpYNgy ] jIv ijqy jl mY Ql mY pl hI pl mY sB Qwp QpYNgy ] puMn pRqwpn bwF jYq Dun pwpn ky bhu puMj KpYNgy ] swD smUh pRsMn iPrY jg s`qR sBY Avlok cpYNgy ]7]27]

mwnv ieMdR gijMdR nrwDp jOn iqRlok ko rwj krYNgy ] koit iesnwn gjwidk dwn Anyk suAMbr swj brYNgy ] bRhm mhysr ibsn scIpiq AMq Psy jm Pws prYNgy ] jy nr sRI piq ky pRs hYN pg qy nr Pyr n dyh DrYNgy ]8]28]

khw BXo jo doaU locn mUMd kY bYiT rihE bk iDAwn lgwieE ] nHwq iPirE lIey swq smuMdRn lok gieE prlok gvwieE ] bwsu kIE ibiKAwn so bYT kY AYsy hI AYsy su bYs ibqwieE ] swcu khON sun lyhu sBY ijn pRymu kIE iqn hI pRBu pwieE ]9]29]

kwhU lY pwhn pUj DrXo isr kwhU lY ilMgu gry ltkwieE ] kwhU liKE hir AvwcI idsw mih kwhU pCwh ko sIs invwieE ] koaU buqwn ko pUjq hY psu koaU imRqwn ko pUjn DwieE ] kUr ikRAw auriJE sB hI jg sRI Bgvwn ko Bydu n pwieE ]10]30]

qÍ pRswid ] qomr CMd ]

hir jnm mrn ibhIn ] ds cwr cwr pRbIn ] AklMk rUp Apwr ] AniC`j qyj audwr ]1]31] AniB`j rUp durMq ] sB jgq Bgq mhMq ] js iqlk BU iBRq Bwn ] ds cwr cwr inDwn ]2]32] AklMk rUp Apwr ] sB lok sok ibdwr ] kl kwl krm ibhIn ] sB krm Drm pRbIn ]3]33] AnKMf Aqul pRqwp ] sB QwipE ijh Qwp ] AnKyd Byd ACyd ] muKcwr gwvq byd ]4]34] ijh nyq ingm khMq ] muKcwr bkq ibAMq ] AniB`j Aqul pRqwp ] AnKMf Aimq AQwp ]5]35]

ijh kIn jgq pswr ] ricE ibcwr ibcwr ] AnMq rUp AKMf ] Aqul pRqwp pRcMf ]6]36] ijh AMf qy bRhmMf ] kIny su cOdh KMf ] sB kIn jgq pswr ] AibXkq rUp audwr ]7]37] ijh koit ieMdR inRpwr ] keI bRhm ibsn ibcwr ] keI rwm ikRsn rsUl ] ibnu Bgq ko n kbUl ]8]38] keI isMD ibMD nigMdR ] keI m`C k`C PinMdR ] keI dyv Awid kumwr ] keI ikRsn ibsn Avqwr ]9]39] keI ieMdR bwr buhwr ] keI byd Aau muKcwr ] keI ru`dR Cu`dR srUp ] keI rwm ikRsn AnUp ]10]40]

keI kok kwb BxMq ] keI byd Byd khMq ] keI swsqR isMimRiq bKwn ] khUM kQq hI su purwn ]11]41] keI Agn hoqR krMq ] keI aurD qwp durMq ] keI aurD bwhu sMinAws ] khUM jog Bys audws ]12]42] khUM invlI krm krMq ] khUM paun Ahwr durMq ] khUM qIrQ dwn Apwr ] khUM j`g krm audwr ]13]43] khUM Agn hoqR AnUp ] khUM inAwie rwj ibBUq ] khUM swsqR isMimRiq rIq ] khUM byd isau ibpRIq ]14]44] keI dys dys iPrMq ] keI eyk TOr iesQMq ] khUM krq jl mih jwp ] khUM shq qn pr qwp ]15]45]

khUM bws bnih krMq ] khUM qwp qnih shMq ] khUM igRhsq Drm Apwr ] khUM rwj rIq audwr ]16]46] khUM rog rhq ABrm ] khUM krm krq Akrm ] khUM syK bRhm srUp ] khUM nIq rwj AnUp ]17]47] khUM rog sog ibhIn ] khUM eyk Bgq ADIn ] khUM rMk rwj kumwr ] khUM byd ibAws Avqwr ]18]48] keI bRhm byd rtMq ] keI syK nwm aucrMq ] bYrwg khUM sinAws ] khUM iPrq rUp audws ]19]49] sB krm Pokt jwn ] sB Drm inhPl mwn ] ibn eyk nwm ADwr ] sB krm Brm ibcwr ]20]50]

qÍ pRswid ] lG inrwj CMd ]

jly hrI ] Qly hrI ] aurY hrI ] bny hrI ]1]51] igry hrI ] guPy hrI ] iCqy hrI ] nBy hrI ]2]52] eIhW hrI ] aUhW hrI ] ijmI hrI ] jmw hrI ]3]53] AlyK hrI ] AByK hrI ] AdoK hrI ] AdYÍK hrI ]4]54] Akwl hrI ] Apwl hrI ] ACyd hrI ] AByd hrI ]5]55] AjMqR hrI ] AmMqR hrI ] su qyj hrI ] AqMqR hrI ]6]56] Ajwq hrI ] Apwq hrI ] AimqR hrI ] Amwq hrI ]7]57] Arog hrI ] Asok hrI ] ABrm hrI ] Akrm hrI ]8]58] AjY hrI ] ABY hrI ] AByd hrI ] ACyd hrI ]9]59] AKMf hrI ] ABMf hrI ] AfMf hrI ] pRcMf hrI ]10]60] Aqyv hrI ] AByv hrI ] Ajyv hrI ] ACyv hrI ]11]61] Bjo hrI ] Qpo hrI ] qpo hrI ] jpo hrI ]12]62] jls quhI ] Qls quhI ] nids quhI ] nds quhI ]13]63] ibRCs quhI ] pqs quhI ] iCqs quhI ] aurDs quhI ]14]64] Bjs quAM ] Bjs quAM ] rts quAM ] Tts quAM ]15]65] ijmI quhI ] jmw quhI ] mkI quhI ] mkw quhI ]16]66] ABU quhI ] ABY quhI ] ACU quhI ] ACY quhI ]17]67] jqs quhI ] bRqs quhI ] gqs quhI ] mqs quhI ]18]68] quhI quhI ] quhI quhI ] quhI quhI ] quhI quhI ]19]69] quhI quhI ] quhI quhI ] quhI quhI ] quhI quhI ]20]70]

qÍ pRswid ] kib`q ]

KUk mlhwrI gj gdhw ibBUq DwrI igdUAw mswn bws kirEeI krq hY ] GuGU mtbwsI lgy folq audwsI imRg qrvr sdIv mon swDy eI mrq hY ] ibMd ky sD`Xw qwih hIjkI bf`Xw dyq bMdrw sdIv pwie nwgy eI iPrq hY ] AMgnw ADIn kwm kRoD mY pRbIn eyk igAwn ky ibhIn CIn kYsy kY qrq hY ]1]71]

BUq bncwrI iCq Caunw sBY dUDwDwrI paun ky AhwrI su BUjMg jwnIAqu hY ] iqRx ky BC`Xw Dn loB ky qj`Xw qy qo gaUAn ky j`Xw ibRK B`Xw mwnIAqu hY ] nB ky auf`Xw qwih pMCI kI bf`Xw dyq bgulw ibVwl ibRk iDAwnI TwnIAqu hY ] jyqy bfy igAwnI iqno jwnI pY bKwnI nwih AYsy n pRpMc mn BUl AwnIAqu hY ]2]72]

BUim ky bs`Xw qwih BUcrI ky j`Xw khY nB ky auf`Xw so cr`Xw kY bKwnIAY ] Pl ky BC`Xw qwih bWdrI ky j`Xw khY Awids iPr`Xw qy qo BUq kY pCwnIAY ] jl ky qr`Xw ko gMgyrI sI khq jg Awg ky BC`Xw so ckor sm mwnIAY ] sUrj isv`Xw qwih kaul kI bfweI dyq cMdRmw isv`Xw kO kvI kY pihcwnIAY ]3]73]

nwrwiex k`C m`C iqMdUAw khq sB kaulnwB kaul ijh qwl mY rhqu hY ] gopI nwQ gUjr gopwl sbY DyncwrI irKIkys nwm kY mhMq lhIAqu hY ] mwDv Bvr AO AtyrU ko kn`Xw nwm kMs ko bD`Xw jmdUq khIAqu hY ] mUV rUV pItq n gUVqw ko Byd pwvY pUjq n qwih jw ky rwKy rhIAqu hY ]4]74]

ibsÍpwl jgq kwl dIn idAwl bYrI swl sdw pRiqpwl jm jwl qy rhqu hY ] jogI jtwDwrI sqI swcy bfy bRhmcwrI iDAwn kwj BUK ipAws dyh pY shq hY ] inaulI krm jl hom pwvk pvn hom ADo muK eyk pwie TwFy n bhq hY ] mwnv PinMd dyv dwnv n pwvY Byd byd AO kqyb nyq nyq kY khq hY ]5]75]

nwcq iPrq mor bwdr krq Gor dwmnI Anyk Bwau kirE eI krq hY ] cMdRmw qy sIql n sUrj qy qpq qyj ieMdR so n rwjw Bv BUm ko Brq hY ] isv sy qp`sI Awid bRhmw sy n byd cwrI snq kumwr sI qp`isAw n Anq hY ] igAwn ky ibhIn kwl Pws ky ADIn sdw j`ugn kI caukrI iPrwey eI iPrq hY ]6]76]

eyk isv Bey eyk gey eyk Pyr Bey rwmcMdR ikRsn ky Avqwr BI Anyk hY ] bRhmw Aru ibsn kyqy byd AO purwn kyqy isMimiRq smUhn kY huie huie ibqey hY ] mondI mdwr kyqy AsunI kumwr kyqy AMsw Avqwr kyqy kwl bs Bey hY ] pIr AO ipkWbr kyqy gny n prq eyqy BUm hI qy huie kY Pyir BUm hI imley hY ]7]77]

jogI jqI bRhmcwrI bfy bfy CqRDwrI CqR hI kI CwieAw keI kos lO clq hY ] bfy bfy rwjn ky dwbiq iPriq dys bfy bfy rwjn ky dRp ko dlqu hY ] mwn sy mhIp AO idlIp kYsy C`qRDwrI bfo AiBmwn Buj dMf ko krq hY ] dwrw sy idlIsr duRjoDn sy mwnDwrI Bog Bog BMUm AMq BMUm mY imlq hY ]8]78]

isjdy kry Anyk qopcI kpt Bys posqI Anyk dw invwvq hY sIs kO ] khw BieE m`l jO pY kwFq Anyk fMf so qO n fMfOq AstWg AiQqIs kO ] khw BieE rogI jo pY fwrXo rhXo aurD muK mn qy n mUMf inhrwXo Awd eIs kO ] kwmnw ADIn sdw dwmnw pRbIn eyk Bwvnw ibhIn kYsy pwvY jgdIs kO ]9]79]

sIs ptkq jw ky kwn mY KjUrw DsY mUMf Ctkq imqR puqR hU ky sok sO ] Awk ko cr`Xw Pl PUl ko BC`Xw sdw bn ko BRm`Xw Aaur dUsro n bok sO ] khw BXo Byf jo Gsq sIs ibRCn sO mwtI ko BC`Xw bol pUC lIjY jok sO ] kwmnw ADIn kwm kRoD mY pRbIn eyk Bwvnw ibhIn kYsy Byty prlok sO ]10]80]

nwicE eI krq mor dwdr krq sor sdw GnGor Gn kirEeI krq hY ] eyk pwie TwFy sdw bn mY rhq ibRC PUk PUk pwv BUm sRwvg Drq hY ] pwhn Anyk jug eyk Taur bwsu krY kwg Aaur cIl dys dys ibcrq hY ] igAwn ky ibhIn mhwdwn mY n hUjY lIn Bwvnw ibhIn dIn kYsy kY qrq hY ]11]81]

jYsy eyk sÍWgI khUM jogIAw bYrwgI bnY kbhUM sMinAws Bys bn kY idKwveI ] khUM paunhwrI khUM bYTy lwie qwrI khUM loB kI KumwrI sO Anyk gun gwveI ] khUM bRhmcwrI khUM hwQ pY lgwvY bwrI khUM fMfDwrI huiekY logn BRmwveI ] kwmnw ADIn pirE nwcq hY nwcn so igAwn ky ibhIn kYsy bRhm lok pwveI ]12]82]

pMc bwr gIdr pukwry pry sIq kwl kuMcr AO gdhw Anyk dw pukwr hI ] khw BXo jo pY klv`qR lIE kWsI bIc cIr cIr cortw kuTwrn sO mwrhI ] khw BieE PwsI fwr bUifE jV gMgDwr fwr fwr Pws Tg mwr mwr fwrhI ] fUby nrk Dwr mUV igAwn ky ibnw ibcwr Bwvnw ibhIn kYsy igAwn ko ibcwrhI ]13]83]

qwp ky shy qy jo pY pweIAY Aqwp nwQ qwpnw Anyk qn Gwiel shq hY ] jwp ky kIey qy jo pY pwXq Ajwp dyv pUdnw sdIv quhI quhI aucrq hY ] nB ky aufy qy jo pY nwrwiex pweIXq Anl Akws pMCI folbo krq hY ] Awg mY jry qy gq rWf kI prq kr pqwl ky bwsI ikau BujMg n qrq hY ]14]84]

koaU BieE muMfIAw sMinAwsI koaU jogI BieE koaU bRhmcwrI koaU jqIAn mwnbo ] ihMdU qurk koaU rwPjI iemwmswPI mwns kI jwq sbY eykY phcwnbo ] krqw krIm soeI rwjk rhIm EeI dUsro n Byd koeI BUl BRm mwnbo ] eyk hI kI syv sB hI ko gurdyv eyk eyk hI srUp sbY eykY joq jwnbo ]15]85]

dyhrw msIq soeI pUjw AO invwj EeI mwns sbY eyk pY Anyk ko BRmwau hY ] dyvqw Adyv j`C gMDRb qurk ihMdU inAwry inAwry dysn ky Bys ko pRBwau hY ] eykY nYn eykY kwn eykY dyh eykY bwn Kwk bwd Awqs AO Awb ko rlwau hY ] Alh AByK soeI purwn AO kurwn EeI eyk hI srUp sbY eyk hI bnwau hY ]16]86]

jYsy eyk Awg qy knUkw kot Awg auTy inAwry inAwry huiekY Pyir Awg mY imlwhgy ] jYsy eyk DUr qy Anyk DUr pUrq hY DUr ky knUkw Pyr DUr hI smwhgy ] jYsy eyk nd qy qrMg kot aupjq hY pwn ky qrMg sbY pwn hI khwhgy ] qYsy ibsÍ rUp qy ABUq BUq pRgt hoie qwhI qy aupj sbY qwhI mY smwhgy ]17]87]

kyqy k`C m`C kyqy aun kO krq B`C kyqy A`C v`C huie sp`C auf jwhgy ] kyqy nB bIc A`C p`C kau krYgy B`C kyqk pRq`C huie pcwie Kwie jwihgy ] jl khw Ql khw ggn ky gaun khw kwl ky bnwie sbY kwl hI cbwhgy ] qyj ijau Aqyj mY Aqyj jYsy qyj lIn qwhI qy aupj sbY qw hI mYN smwhgy ]18]88]

kUkq iPrq kyqy rovq mrq kyqy jl mY fubq kyqy Awg mY jrq hY ] kyqy gMgbwsI kyqy mdInw mkw invwsI kyqk audwsI ky BRmwey eI iPrq hY ] krvq shq kyqy BUm mY gfq kyqy sUAw pY cFq kyqy dUK kau Brq hY ] gYn mY aufq kyqy jl mY rhq kyqy igAwn ky ibhIn jk jwryeI mrq hY ]19]89]

soDhwry dyvqw ibroDhwry dwno bfy boDhwry boDk pRboDhwry jwpsI ] Gshwry cMdn lgwiehwry coAw cwr pUjhwry pwhn cFwie hwry lwpsI ] gwhhwry gorn mnwiehwry mVI m`t lIphwry BIqn lgwiehwry CwpsI ] gwiehwry gMDRb bjwiehwry ikMnr sB pchwry pMfq qpMqhwry qwpsI ]20]90]

qÍpRswid ] BujMg pRXwq CMd ]

n rwgM n rMgM n rUpM n ryKM ] n mohM n koRhM n dRohM n dYÍKM ] n krmM n BrmM n jnmM n jwqM ] n imqRM n s`qRM n ip`qRM n mwqM ]1]91]

n nyhM n gyhM n kwmM n DwmM ] n p`uqRM n im`qRRM n s`qRM n BwmM ] AlyKM AByKM AjUnI srUpM ] sdw is`D dw bu`D dw ibrD rUpM ]2]92]

nhI jwn jweI kCU rUp ryKM ] khw bws qWkoo iPrY kaun ByKM ] khw nwm qwkoo khw kY khwvY ] khw kY bKwnoo khY mY n AwvY ]3]93]

n rogM n sogM n mohM n mwqM ] n krmM n BrmM n jnmM n jwqM ] AdYÍKM AByKM AjonI srUpy ] nmo eyk rUpy nmo eyk rUpy ]4]94]

pryAM prw prm pRigAw pRkwsI ] ACydM ACY Awid AdYÍ AibnwsI ] n jwqM n pwqM n rUpM n rMgy ] nmo Awd ABMgy nmo Awd ABMgy ]5]95]

ikqy ikRsn sy kIt kotY aupwey ] auswry gVy Pyir myty bnweyy ] AgwDy ABY Awid AdYÍ AibnwsI ] pryAM prw prm pUrn pRkwsI ]6]96]

n AwDM n ibAwDM AgwDM srUpy ] AKMfq pRqwp Awid ACY ibBUqy ] n jnmM n mrnM n brnM n ibAwDy ] AKMfy pRcMfy AdMfy AswDy ]7]97]

n nyhM n gyhM snyhM snwQy ] audMfy AmMfy pRcMfy pRmwQy ] n jwqy n pwqy n s`qRy n im`qRy ] su BUqy BivKy Bvwny Aic`qRy ]8]98]

n rwXM n rMMkM n rUpM n ryKM ] n loBM n coBM ABUqM AByKM ] n sqRM n imqRM n nyhM n gyhM ] sdYvM sdw srb srbqR snyhM ]9]99]

nw kwmM nw kRoDM n loBM n mohM ] AjonI ACY Awid AdYÍ AjohM ] n jnmM n mrnM n brnM n ibAwDM ] n rogM n sogM ABY inribKwDM ]10]100]

ACydM ABydM AkrmM AkwlM ] AKMfM ABMfM pRcMfM ApwlM ] n qwqM n mwqM n jwqM n kwXM ] n nyhM n gyhM n BrmM n BwXM ]11]101]

n rUpM n BUpM n kwXM n krmM ] n qRwsM n pRwsM n BydM n BrmM ] sdYvM sdw is`D ibrDM srUpy ] nmo eyk rUpy nmo eyk rUpy ]12]102]

inRaukqM pRBw Awd AnukqM pRqwpy ] AjugqM ACY Awid Aivkqy AQwpy ] ibBugqM ACY Awid A`CY srUpy ] nmo eyk rUpy nmo eyk rUpy ]13]103]

n nyhM n gyhM n sokM n swkM ] pryAM pivqRM punIqM AqwkM ] n jwqM n pwqM n im`qRM n mMqRy ] nmo eyk qMqRy nmo eyk qMqRy ]14]104]

n DrmM n BrmM n srmM n swky ] n brmM n crmM n krmM n bwky ] n s`qRM n imqRM n puqRM srUpy ] nmo Awid rUpy nmo Awid rUpy ]15]105]

khUM kMj ky mMj ky Brm BUly ] khUM rMk ky rwj ky Drm AlUly ] khUM dys ky Bys ky Drm Dwmy ] khUM rwj ky swj ky bwj qwmy ]16]106]

khUM ACR ky pCR ky is`D swDy ] khUM is`D ky bu`iD ky ibR`D lwDy ] khUM AMg ky rMg ky sMig dyKy ] khUM jMg ky rMg ky rMg pyKy ]17]107]

khUM Drm ky krm ky hrm jwny ] khUM Drm ky krm ky Brm mwny ] khUM cwr cystw khUM icqR rUpM ] khUM prm pRgXw khUM srb BUpM ]18]108]

khUM nyh gRyhM khUM dyh doKM ] khUM AauKdI rog ky sok soKM ] khUM dyv ib`dXw khUM dYq bwnI ] khUM j`C gMDRb ikMnr khwnI ]19]109]

khUM rwjsI swqkI qwmsI ho ] khUM jog ib`dXw Dry qwpsI ho ] khUM rog hrqw khUM jog jugqM ] khUM BUm kI Bugq mY Brm BugqM ]20]110]

khUM dyvkMinAw khUM dwnvI ho ] khUM j`C ibidAw Dry mwnvI ho ] khUM rwjsI ho khUM rwj kMinAw ] khUM isRsit kI ipRst kI irst pMinAw ]21]111]

khUM byd ib`dXw khUM ibEm bwnI ] khUM kok kI kwb kQY khwnI ] khUM A`dR swrM khUM B`dR rUpM ] khUM m`dRbwnI khUM C`udR srUpM ]22]112]

khUM bydibidAw khUM kwb rUpM ] khUM cystw cwr ic`qRM srUpM ] khUM prm purwnko pwr pwvY ] khUM bYT kurwnky gIq gwvY ]23]113]

khUM su`D syKM khUM bRhm DrmM ] khUM ibRD AvsQw khUM bwl krmM ] khUM juAwl srUpM jrw rhq dyhM ] khUM nyh dyhM khUM iqAwg gyRhM ]24]114]

khUM jog BogM khUM rog rwgM ] khUM rog hrqw khUM Bog iqAwgM ] khUM rwj swjM khUM rwj rIqM ] khUM pUrx pRigAw khUM prm pRIqM ]25]115]

khUM AwrbI qorkI pwrsI ho ] khUM phlvI psqvI sMsikRqI ho ] khUM dys BwiKAw khUM dyvbwnI ] khUM rwj ibidAw khUM rwjDwnI ]26]116]

khUM mMqR ibidAw khUM qMqR swrM ] khUM jMqR rIqM khUM ssqR DwrM ] khUM hom pUjw khUM dyv Arcw ] khUM ipMgulw cwrxI gIq crcw ]27]117]

khUM bIn ibidAw khUM gwn gIqM ] khUM mlyC BwiKAw khUM byd rIqM ] khUM inRq ibidAw khUM nwgbwnI ] khUM gwrVU gUV kQY khwnI ]28]118]

khUM A`Crw p`Crw m`Crw ho ] khUM bIr ibidAw ABUqM pRBw ho ] khUM CYl Cwlw Dry C`qRDwrI ] khUM rwj swjM iDrwjw iDkwrI ]29]119]

nmo nwQ pUry sdw is`D dwqw ] ACydI ACY Awid AdYÍ ibDwqw ] n qRsqM n gRsqM smsqM srUpy ] nmsqM nmsqM quAsqM ABUqy ]30]120]

qÍpRswid ] pwDVI CMd ]

AbXkq qyj AnBau pRkws ] ACY srUp AdÍY Anws ] Anqut qyj AnKut BMfwr ] dwqw durMq srbM pRkwr ]1]121]

AnBUq qyj AniCj gwq ] krqw sdIv hrqw snwq ] Awsn Afol AnBUq krm ] dwqw dieAwl AnBUq Drm ]2]122]

ijh s`qR im`qR nhI jnm jwq ] ijh pu`qR BwqR nhI im`qR mwq ] ijh krm Brm nhI Drm iDAwn ] ijh nyh gyh nhI ibEq bwn ]3]123]

ijh jwq pwq nhI s`qR im`qR ] ijh nyh gyh nhI ichn ic`qR ] ijh rMg rUp nhI rwg ryK ] ijh jnm jwq nhI Brm ByK ]4]124]

ijh krm Brm nhI jwq pwq ] nhI nyh gyh nhI ip`qR mwq ] ijh nwm Qwm nhI brg ibAwD ] ijh rog sog nhI s`qR swD ]5]125]

ijh qRws vws nhI dyh nws ] ijh Awid AMq nhI rUp rws ] ijh rog sog nhI jog jugiq ] ijh qRws Aws nhI BUm Bugiq ]6]126]

ijh kwl ibAwl kitE n AMg ] ACY srUp AKY ABMg ] ijh nyq nyq aucrMq byd ] ijh AlK rUp k`Qq kqyb ]7]127]

ijh AlK rUp Awsn Afol ] ijh Aimq qyj A`CY Aqol ] ijh iDAwn kwj munjn AnMq ] keI klp jog swDq durMq ]8]128]

qn sIq Gwm brKw shMq ] keI klp eyk Awsn ibqMq ] keI jqn jog ib`idAw ibcwir ] swDMq qdp pwvq n pwr ]9]129]

keI aurD bwh dysn BRmMq ] keI aurD m`D pwvk JulMq ] keI isimRiq swsqR aucrMq byd ] keI kok kwb k`Qq kqyb ]10]130]

keI AgnhoqR keI paun Ahwr ] keI krq kot imRiq ko Ahwr ] keI krq swk pY p`qR B`C ] nhI qdp dyv hovq pRq`C ]11]131]

keI gIq gwn gMDRb rIq ] keI byd swsqR ib`idAw pRqIq ] khUM byd rIq jig Awid krm ] khUM Agn hoqR khUM qIrQ Drm ]12]132]

keI dys dys BwKw rtMq ] keI dysdys ib`idAw pVMq ] keI krq BWq BWqn ibcwr ] nhI nYk qws pwXq n pwr ]13]133]

keI qIrQ qIrQ Brmq su Brm ] keI AgnhoqR keI dyv krm ] keI krq bIr ibidAw ibcwr ] nhI qdp qws pwXq n pwr ]14]134]

khUM rwjrIq khUM jog Drm ] keI isMimRq swsqR aucrq su krm ] inaulI Awid krm khUM hsq dwn ] khUM AsÍmyD mK ko bKwn ]15]135]

khUM krq bRhm ib`idAw ibcwr ] khUM jogrIq khUM ibrD cwr ] khUM krq j`C gMDrb gwn ] khUM Dup dIp khUM ArG dwn ]16]136]

khUM ipqR krm khUM byd rIq ] khUM inRqnwc khUM gwn gIq ] khUM krq swsqR isMimRiq aucwr ] keI Bjq eyk pg inrwDwr ]17]137]

keI nyh dyh keI gyh vws ] keI BRmq dys dysn audws ] keI jl invws keI Agn qwp ] keI jpq aurD ltkMq jwp ]18]138]

keI krq jog klpM pRjMq ] nhI qdp qws pwXq n AMq ] keI krq kot ib`idAw ibcwr ] nhI qdp idst dyKy murwr ]19]139]

ibn Bgq skq nhI prq pwn ] bhu krq hom Ar j`g dwn ] ibn eyk nwm iek ic`q lIn ] Pokto srb Drmw ibhIn ]20]140]

qÍ pRswid ] qotk CMd ]

jY jMphu ju`gx jUh juAM ] BY kMphu myr pXwl BuAM ] qp qwps srb jlyr QlM ] Dn aucrq ieMdR kumyr blM ]1]141]

AnKyd srUp AByd AiBAM ] AnKMf ABUq ACyd AiCAM ] Ankwl Apwl idAwl AsuAM ] ijh TtIAM myr Akws BuAM ]2]142]

AnKMf AmMf pRcMf nrM ] ijh rcIAM dyv Adyv brM ] sB kInI dIn ijmIn jmw ] ijh rcIAM srb mkIn mkw ]3]143]

ijh rwg n rUp n ryK ruKM ] ijh qwp n swp n sok suKM ] ijh rog n sog n BogBuXM ] ijh Kyd n Byd n Cyd CXM ]4]144]

ijh jwq n pwq n mwq ipqM ] ijh rcIAM C`qRI C`qR iCqM ] ijh rwg n ryK n rog BxM ] ijh dÍYK n dwg n doK gxM ]5]145]

ijh AMfh qy bRhmMf ricE ] dscwr krI nvKMf sicE ] rj qwms qyj Aqyj kIE ] AnBau pd Awp pRcMf lIE ]6]146]

isRA isMDur ibMD nigMD ngM ] isRA j`C gMDRb PixMd BujM ] rc dyv Adyv AByv nrM ] nrpwl inRpwl krwl iqRgM ]7]147]

keI kIt pqMg BujMg nrM ] ric AMfj syqj au~qBujM ] kIey dyv Adyv srwD ipqM ] AnKMf pRqwp pRcMf gqM ]8]148]

pRB jwq n pwq n joq juqM ] ijh qwq n mwq n BRwq suqM ] ijh rog n sog n Bog BuAM ] ijh jMpih ikMnr j`C juAM ]9]149]

nr nwr npuMsk jwih kIey ] gx ikMnr j`C BujMg dIey ] gj bwj rQwidk pWq gnM ] Bv BUq Biv`K Bvwn quAM ]10]150]

ijh AMfj syqj jyr rjM ] ric BUm Akws pqwl jlM ] ric pwvk paun pRcMf blI ] bn jwsu kIE Pl PUl klI ]151]

BUA myr Akws invws iCqM ] rc roj iekwds cMdR ibRqM ] duq cMd idnIsr dIp deI ] ijh pwvk paun pRcMf meI ]152]

ijh KMf AKMf pRcMf kIey ] ijh CqR aupwie iCpwie dIey ] ijh lok cqurds cwr rcy ] nr gMDRb dyv Adyv scy ]153]

AnDUq ABUq ACUq mqM ] AngwD AbXwD Anwd gqM ] AnKyd Abyd ACyd nrM ] ijh cwr cqrids ckR iPrM ]154]

ijh rwg n rMg n ryK rugM ] ijh sog n Bog n jog jugM ] BUA BMjn gMjn Awid isrM ] ijh bMdq dyv Adyv nrM ]155]

gx ikMnr j`C BujMg rcy ] mx mwxk moqI lwl sucy ] AnBMj pRBw AngMj ibRqM ] ijh pwr n pwvq pUr mqM ]156]

AnKMf srUp AfMf pRBw ] jY jMpq byd purwn sBw ] ijh byd kqyb AnMq khY ] ijh BUq ABUq n Byd lhY ]157]

ijh byd purwn kqyb jpY ] suqisMD ADomuK qwp qpY ] keI klpn lO qp qwp krY ] nhI nYk ikRpwinD pwn prY ]158]

ijh Pokt Drm sBY qij hY ] iek ic`q ikRpwinD ko Bj hY ] qyaU Xw Bv swgr ko qr hY ] Bb BUl n dyh punr Dr hY ]159]

iek nwm ibnw nhI kot ibRqI ] iem byd aucwrq swrsuqI ] joaU vw rs ky cs ky rs hY ] qyaU BUl n kwl PDw Ps hY ]160]

qÍpRswid ] nrwj CMd ]

AgMj Awid dyv hY ABMj BMj jwnIAY ] ABUq BUq hY sdw AgMj gMj mwnIAY ] Adyv dyv hY sdw AByv Byv nwQ hY ] sm`sq is`D ibRD dw sdIv srb swQ hY ]161]

AnwQ nwQ nwQ hY ABMj BMj hY sdw ] AgMj gMj gMj hY sdIv is`D ibR`D dw ] AnUp rUp srUp hY AiC`j qyj mwnIAY ] sdIv is`D s`uD dw pRqwp pqR jwnIAY ]162]

n rwg rMg rUp hY n rog rwg ryK hY ] AdoK Adwg Ad`g hY ABUq ABRm AByK hY ] n qwq mwq jwq hY n pwq ichn brn hY ] AdyK AsyK AByK hY sdIv ibsÍMBr hY ]163]

ibsÍMBr ibsunwQ hY ibsyK ibsÍ Brn hY ] ijmI jmwn ky ibKY sdIp krm Brn hY ] AdYÍK hY AByK hY AlyK nwQ jwnIAY ] sdIv srb Taur mY ibsyK Awn mwnIAY ]164]

n jMqR mY n qMqR mY n mMqR bis AwveI ] purwn AO kurwn nyq nyq kY bqwveI ] n krm mY n Drm mY n Brm mY bqweIAY ] AgMj Awid dyv hY kho su kYs pweIAY ]165]

ijmI jmwn ky ibKY sm`sq eyk joq hY ] n Gwt hY n bwF hY n Gwt bwF hoq hY ] n hwn hY n bwn hY smwn rUp jwnIAY ] mkIn Aau mkwn ApRmwn qyj mwnIAY ]166]

n dyh hY n gyh hY n jwq hY n pwq hY ] n mMqR hY n imqR hY n qwq hY n mwq hY ] n AMg hY n rMg hY n sMg swQ nyh hY ] n doK hY n dwg hY n dYÍK hY n dyh hY ]167]

n isMG hY n sXwr hY n rwau hY n rMk hY ] n mwn hY n mauq hY n swk hY n sMk hY ] n j`C hY n gMDRb hY n nr hY n nwr hY ] n cor hY n swh hY n swh ko kumwr hY ]168]

n nyh hY n gyh hY n dyh ko bnwau hY ] n Cl hY n iC`dR hY n Cl ko imlwau hY ] n jMqR hY n mMqR hY n qMqR ko srUp hY ] n rwg hY n rMg hY n ryK hY n rUp hY ]169]

n jMqR hY n mMqR hY n qMqR ko bnwau hY ] n Cl hY n iCdR hY n CwieAw ko imlwau hY ] n rwg hY n rMg hY n rUp hY n ryK hY ] n krm hY n Drm hY Ajnm hY AByK hY ]170]

n qwq hY n mwq hY AKXwl AKMf rUp hY ] ACyd hY AByd hY n rMk hY n BUp hY ] prY hY pivqR hY punIq hY purwn hY ] AgMj hY ABMj hY krIm hY kurwn hY ]171]

Akwl hY Apwl hY iKAwl hY AKMf hY ] n rog hY n sog hY n Byd hY n BMf hY ] n AMg hY n rMg hY n sMg hY n swQ hY ] ipRXw hY pivqR hY punIq hY pRmwQ hY ]172]

n sIq hY n soc hY n GRwm hY n Gwm hY ] n loB hY n moh hY n kRoD hY n kwm hY ] n dyv hY n dYq hY n nr ko srUp hY ] n Cl hY n iCdR hY n iCdR kI ibBUq hY ]173]

n kwm hY n kRoD hY n loB hY n moh hY ] n dYÍK hY n ByK hY n dueI hY n dRoh hY ] n kwl hY n bwl hY sdIv idAwl rUp hY ] AgMj hY ABMj hY ABrm hY ABUq hY ]174]

ACyd Cyd hY sdw AgMj gMj gMj hY ] ABUq ByK hY blI ArUp rwg rMg hY ] n dYÍK hY n ByK hY n kwm kRoD krm hY ] n jwq hY n pwq hY n icqR ichn brn hY ]175]

ibAMq hY AnMq hY AnMq qyj jwnIAY ] ABUm AiB`j hY sdw AiC`j qyj mwnIAY ] n AwD hY n ibAwD hY AgwD rUp lyKIAY ] AdoK hY Adwg hY ACY pRqwp pyKIAY ]176]

n krm hY n Brm hY n Drm ko pRBwau hY ] n jMqR hY n qMqR hY n mMqR ko rlwau hY ] n Cl hY n iC`dR hY n iC`dR ko srUp hY ] ABMg hY AnMg hY AgMj sI ibBUq hY ]177]

n kwm hY n kRoD hY n loB moh kwr hY ] n AwD hY n gwD hY n ibAwD ko ibcwr hY ] n rMg rwg rUp hY n rUp ryK rwg hY ] n hwau hY n Bwau hY n dwau ko pRkwr hY ]178]

gjwDpI nrwDpI krMq syv hY sdw ] isqspqI qpspqI bnspqI jps sdw ] Agsq Awid jy bfy qpspqI ibsyKIAY ] ibAMq ibAMq ibAMq ko krMq pwT pyKIAY ]179]

AgwD Awd dyvkI Anwd bwq mwnIAY ] n jwq pwq mMqR imqR sqR nyh jwnIAY ] sdIv srb lok ky ikRpwl iKAwl mY rhY ] qurMq dRoh dyh ky AnMq BWq so dhY ]180]

qÍpRswid ] rUAwml CMd ]

rUp rwg n ryK rMg n jnm mrn ibhIn ] AwdnwQ AgwD purK su Drm krm pRbIn ] jMqR mMqR n qMqR jw ko Awid purK Apwr ] hsq kIt ibKY bsY sb Taur mY inrDwr ]181]

jwq pwq n qwq jw ko mMqR mwq n imqR ] srb Taur ibKY rimE ijh ckR ichn n icqR ] Awid dyv audwr mUriq AgwD nwQ AnMq ] Awid AMiq n jwnIAY AibKwd dyv durMq ]182]

dyv Byv n jwnhI ijs mrm byd kqyb ] snk Aau snkys nMdn pwvhI n hsyb ] j`C ikMnr m`C mwns murg aurg Apwr ] nyq nyq pukwrhI isv skR AO muKcwr ]183]

srb spq pqwr ky qr jwphI ijh jwp ] Awid dyv AgwiD qyj Anwd mUriq Aqwp ] jMqR mMqR n AwveI kir qMqR mMqRn kIn ] srb Taur rihE ibrwj iDrwj rwj pRbIn ]184]

j`C gMDRb dyv dwno n bRhm CqRIAn mwih ] bYsnM ky ibKY ibrwjY sUdR BI vh nwih ] gUV gauf n BIl BIkr bRhm syK srUp ] rwq idvs n m`D aurD n BUm Akws AnUp ]185]

jwq jnm n kwl krm n Drm krm ibhIn ] qIrQ jwqR n dyv pUjw gor ky n ADIn ] srb spq pqwr ky qr jwnIAY ijh joq ] sys nwm shMsPn nih nyq pUrn hoq ]186]

soD soD hty sBY sur ibroD dwnv srb ] gwie gwie hty gMDRb gvwie ikMnr grb ] pVq pVq Qky mhw kb gVq gwV AnMq ] hwr hwr kihE sBU iml nwm nwm durMq ]187]

byd Byd n pwieE liKEn syb kqyb ] dyv dwno mUV mwno jC n jwnY jyb ] BUq B`b Bvwn BUpq Awd nwQ AnwQ ] Agn bwie jly Qly mih srb Taur invws ]188]

dyh gyh n nyh snyh Abyh nwQ AjIq ] srb gMjn srb BMjn srb qy AnBIq ] srb krqw srb hrqw srb dXwl AdyÍK ] ckR ichn n brn jw ko jwq pwq n ByK ]189]

rUp ryK n rMg jw ko rwg rUp n rMg ] srb lwiek sRb Gwiek sRb qy AnBMg ] sRb dwqw sRb igAwqw sRb ko pRiqpwl ] dIn bMDu dXwl suAwmI Awid dyv Apwl ]190]

dIn bMDu pRbIn sRI piq srb ko krqwr ] brn ichn n ckR jwko ckR ichn Akwr ] jwiq pwiq n goqR gwQw rUp ryK n brn ] sRb dwqw sRb gXwqw sRb BUA ko Brn ]191]

dust gMjn s`qR BMjn prm purK pRmwQ ] dust hrqw isRst krqw jgq mYN ijh gwQ ] BUq B`b Biv`K Bvwn pRmwn dyv AgMj ] Awid AMq Anwid sRIpiq prm purK ABMj ]192]

Drm ky An krm jyqk kIn qaun pswr ] dyv Adyv gMDrb ikMnr m`C k`C Apwr ] BUm Akws jly Qly mih mwnIAY ijh nwm ] dust hrqw pust krqw isRst hrqw kwm ]193]

dust hrnw isRst krnw dXwl lwl goibMd ] imqR pwlk s`qR Gwlk dIn dXwl mukMd ] AGO fMfx dust KMfx kwl hUM ky kwl ] dust hrxM pust krxM srb ky pRiqpwl ]194]

srb krqw sRb hrqw sRb ky Ankwm ] sRb KMfx sRb dMfx sRb ky injBwm ] sRb Bugqw sRb jugqw srb krm pRbIn ] sRb KMfx sRb dMfx srb krm ADIn ]195]

sRb isMimRqn sRb swsqRn srb byd ibcwr ] dust hrqw ibsÍ Brqw Awid rUp Apwr ] dust dMfx pust KMfx Awid dyv AKMf ] BUm Akws jly Qly mih jpq jwp AmMf ]196]

isRstcwr ibcwr jyqy jwnIAY sb cwr ] Awid dyv Apwr sRI piq dust pust pRhwr ] AMn dwqw gXwn igAwqw sRb mwn mihMdR ] byd ibAws kry keI idn koie ieMdR aupieMdR ]197]

jnm jwqw krm gXwqw Drm cwr ibcwr ] byd Byv n pwveI isv rudR Aau muKcwr ] kot ieMdR aupieMdR ibAws snk snq kumwr ] gwie gwie Qky sbY gun ckRq By muKcwr ]198]

Awid AMiq n mD jw ko BUq Bb Bvwn ] sq duAwpr iqRqIAw kiljug cqR kwl pRDwn ] iDAwie iDAwie Qky mhwmun gwie gMDRb Apwr ] hwr hwr Qky sBY nhI pweIAY iqh pwr ]199]

nwrd Awdk byd ibAwsk muin mhwn AnMq ] iDAwie iDAwie Qky sBY kir kot kst durMq ] gwie gwie Qky gMDRb nwc ApCR Apwr ] soD soD Qky mhw sur pwieE nih pwr ]200]

qÍpRswid ] dohrw ]

eyk smY sRI Awqmw aucirE mq isau bYn ] sB pRqwp jgdIs ko kho skl ibD qYn ]201]

dohrw ]

ko Awqmw srUp hY khw isRst ko ibcwr ] kaun Drm ko krm hY kho skl ibsQwr ]202]

dohrw ]

khw jIqb kh mrn hY kvn surg kh nrk ] ko suGVw ko mUVqw khw qrk Avqrk ]203]

dohrw ]

ko inMdw js hY kvn kvn pwp kh Drm ] kvn jog ko Bog hY kvn krm Apkrm ]204]

dohrw ]

kho su sm kw ko khY dm ko khw khMq ] ko sUrw dwqw kvn kho qMq ko mMq ]205]

dohrw ]

khw rMk rwjw kvn hrK sog hY kvn ] ko rogI rwgI kvn kho q`q muih qvn ]206]

dohrw ]

kvn irst ko pust hY khw isRst ko ibcwr ] kvn isRst ko iBRst hY kho skl ibsQwr ]207]

dohrw ]

khw krm ko krm hY khw Brm ko nws ] khw icqn kI cystw khw Acyq pRkws ]208]

dohrw ]

khw nym sMjm khw khw igAwn AigAwn ] ko rogI sogI kvn khw Drm kI hwn ]209]

dohrw ]

ko sUrw suMdr kvn khw jog ko swr ] ko dwqw igAwnI kvn kho ibcwr Aibcwr ]210]

qÍpRswid ] dIrG iqRBMgI CMd ]

durjn dl dMfx Asur ibhMfx dust inkMdx Awid ibRqy ] cCrwsur mwrx pqq auDwrx nrk invwrx gUV gqy ] ACy AKMfy qyj pRcMfy KMf audMfy AlK mqy ] jY jY hosI mhKwsuir mrdn rMm k prdn CqR iCqy ]211]

AwsurI ibhMfx dust inkMdx pust audMfx rUp Aqy ] cMfwsur cMfx muMf ibhMfx DUmR ibDMusx mhK mQy ] dwnv pRhwrn nrk invwrn ADm auDwrn aurD ADy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn rMm k prdn Awid ibRqy ]212]

fwvrU fvMkY bbr bvMkY Bujw PrMkY qyjbrM ] lMkuVIAw PwDY AwXuD bwDY sYn ibmrdn kwl AsurM ] AstwieD cmkY BUKx dmkY Aiq isq JmkY PuMk PnM ] jY jY hosI mhKwsur mrdn rMm kprdn dYq ijxM ]213]

cMfwsur cMfx muMf ibmuMfx KMf AKMfx KUn iKqy ] dwmnI dmMkx Dujw PrMkx PxI Pukwrn joD ijqy ] sr Dwr ibbrKx dust pRkrKx pust pRhrKx dust mQy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn BUm Akws ql aurD ADy ]214]

dwmnI pRhwsn su Cb invwsn isRst pRkwsn gUV gqy ] rkqwsur Awcn juD pRmwcn indRy nrwcn Drm ibRqy ] sRoxMq AcMqI Anl ibvMqI jog jXMqI KVgDry ] jY jY hosI mhKwsur mrdn pwp ibnwsn Drm kry ]215]

AG EG invwrn dust pRjwrn isRsit aubwrn suD mqy ] PxIAr PuMkwrx bwG bkwrx ssqR pRhwrx swD mqy ] sYhQI snwhn Ast pRbwhn bol inbwhn qyj AqulM ] jY jY hosI mhKwsur mrdn BUm Akws pqwl jlM ]216]

cwcr cmkwrn icCur hwrn DUm Dukwrn dRp mQy ] dwVvI pRdMqy jog jXMqy mnuj mQMqy gUV kQy ] krm pRxwsn cMd pRkwsn sUrj pRqyjn AstBujy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Brm ibnwsn Drm Dujy ]217]

GuMGrU GmMkx ssqR JmMkx PxIAr PuMkwrx Drm Dujy ] As twt pRhwsn isRsit invwsn dust pRxwsn ckR gqy ] kysrI pRvwhy su`D snwhy Agm AQwhy eyk ibRqy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Awd kumwr AgwD ibRqy ]218]

sur nr mun bMdn dust inkMdn iBRst ibnwsn imRq mQy ] kwvrU kumwry ADm auDwry nrk invwry Awd kQy ] ikMkxI pRsohx sur nr mohx isMGw rohx ibql qly ] jY jY hosI sB Taur invwsn bwie pqwl Akws Anly ]219]

sMktI invwrn ADm auDwrn qyj pRkrKn quMd qby ] duK doK dhMqI juAwl jXMqI Awd Anwd AgwD ACy ] suDqw smrpx qrik bqrkx qpq pRqwpx jpq ijvy ] jY jY hosI ssqR pRkrKx Awd AnIl AgwD ABy ]220]

cMclw cKMgI Alk BujMgI quMd qurMgx iqC sry ] kr ksw kuTwry nrk invwry ADm auDwry qUr Bujy ] dwmnI dmMky kyhr lMky Awd AqMky kRUr kQy ] jY jY hosI rkqwsur KMfx suMB ckRq nsuMB mQy ]221]

bwrj iblocn ibRqn ibmocn soc ibsocn kauc ksy ] dwmnI pRhwsy suk sr nwsy suibRq subwsy dust gRsy ] cMcl pRAMgI byd pRsMgI qyj qurMgI KMf surM ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Awd Anwd AgwD aurDM ]222]

GMtkw ibrwjY rux Jux bwjY BRm BY BwjY sunq surM ] kokl sun lwjY iklibK BwjY suK auprwjY mD aurM ] durjn dl d`jY mn qn ir`JY sBY n B`jY roh rxM ] jY jY hosI mhKwsur mrdn cMf ckRqn Awd gurM ]223]

cwcrI pRjoDn dust ibroDn ros AroDn kRUr ibRqy ] DUmRwC ibDuMsn pRlY pRjuMsn jig ibDuMsn suD mqy ] jwlpw jXMqI sqR mQMqI dust pRdwhn gwV mqy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Awid jugwid AgwD gqy ]224]

KqIRAwx KqMgI ABY ABMgI Awid AnMgI AgwD gqy ] ibRVlwC ibhMfx c`Cr dMfx qyj pRcMfx Awid ibRqy ] sur nr pRiqpwrx pqq auDwrx dust invwrx doK hry ] jY jY hosI mhKwsur mrdn ibsu ibDuMsn isRst kry ]225]

dwmnI pRkwsy aunqn nwsy joq pRkwsy Aqul bly ] dwnvI pRkrKx srvr vrKx dust pRDrKx ibql qly ] AstwieD bwhx bol inbwhx sMq pnwhx gUV gqy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Awid Anwid AgwiD ibRqy ]226]

duK doK pRB`Cx syvk r`Cx sMq pRq`Cx suD sry ] swrMg snwhy dust pRdwhy Ar dl gwhy doK hry ] gMjn gumwny Aqul pRvwny sMq jmwny Awid AMqy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn swD pRd`Cn dust hMqy ]227]

kwrx krIlI grb ghIlI joq jqIlI quMd mqy ] AstwieD cmkx ssqR Jmkx dwmn dmkx Awid ibRqy ] fukfukI dmMkY bwG bbMkY Bujw PrMkY suD gqy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Awid jugwid Anwd mqy ]228]

cCrwsur mwrx nrk invwrx pqq auDwrx eyk Bty ] pwpwn ibhMfn dust pRcMfx KMf AKMfx kwl kty ] cMdRwnn cwrY nrk invwryY pqq auDwry muMf mQy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn DUmR ibDuMsn Awid kQy ]229]

rkqwsur mrdn cMf ckRdn dwnv Ardn ibVwl bDy ] srDwr ibbrKx durjn DrKx Aqul AmrKx Drm Dujy ] DUmRwC ibDuMsn sRoxq cuMsn suMB npwq insuMB mQy ] jY jY hosI mhKwsur mrdn Awd AnIl AgwD kQy ]230]

qÍpRswid ] pwDVI CMd ]

qum kho dyv srbM ibcwr ] ijm kIE Awip krqy pswr ] j`dp ABUq AnBY AnMq ] qau kho jQwmq qRYx qMq ]1]231]

krqw krIm kwdr ikRpwl ] AdYÍ ABUq AnBY idAwl ] dwqw durMq duK doK rhq ] ijh nyq nyq sB byd khq ]2]232]

keI aUc nIc kIno bnwau ] sB vwr pwr jw ko pRBwau ] sB jIv jMq jwnMq jwih ] mn mUV ikau n syvMq qwih ]3]233]

keI mUV pqR pUjw krMq ] keI is`D swD sUrj isvMq ] keI plt sUrj isjdw krwie ] pRB eyk rUp dÍY kY lKwie ]4]234]

AniC`j qyj AnBY pRkws ] dwqw durMq AdYÍ Anws ] sB rog sog qy rhq rUp ] AnBY Akwl A`CY srUp ]5]235]

krxw inDwn kwml ikRpwl ] duK doK hrq dwqw idAwl ] AMjn ibhIn AnBMj nwQ ] jl Ql pRBwau srbqR swQ ]6]236]

ijh jwq pwq nhI Byd Brm ] ijh rMg rUp nhI eyk Drm ] ijh sqR imqR doaU eyk swr ] ACY srUp Aibcl Apwr ]7]237]

jwnI n jwie ijh rUp ryK ] kih bws qws kih kaun ByK ] kih nwm qws hY kvn jwq ] ijh sqR imqR nhI puqR BRwq ]8]238]

krxw inDwn kwrx srUp ] ijh ckR ichn nhI rMg rUp ] ijh Kyd Byd nhI krm kwl ] sB jIv jMq kI krq pwl ]9]239]

aurDM ibrhq is`DM srUp ] bu`DM Apwl ju`DM AnUp ] ijh rUp ryK nhIN rMg rwg ] AniC`j qyj AniBj Adwg ]10]240]

jl Ql mhIp bnqn durMq ] ijh nyq nyq insidn aucrMq ] pwieE n jwie ijh pYr pwr ] dInwn doK dihqw audwr ]11]241]

keI kot ieMdR ijh pwnhwr ] keI kot rudR jugIAw duAwr ] keI byd ibAws bRhmw AnMq ] ijh nyq nyq insidn aucrMq ]12]242]

qÍpRswid ] sÍXy ]

dInn kI pRiqpwl krY inq sMq aubwr gnImn gwrY ] p`C psU ng nwg nrwDp srb smY sB ko pRiqpwrY ] poKq hY jl mY Ql mY pl mY kl ky nhI krm ibcwrY ] dIn dieAwl dieAw iniD doKn dyKq hY pr dyq n hwrY ]1]243]

dwhq hY duK doKn kO dl du`jn ky pl mY dl fwrY ] KMf AKMf pRcMf phwrn pUrn pRym kI pRIq sMBwrY ] pwr n pwie skY pdmwpiq byd kqyb AByd aucwrY ] rojI hI rwj iblokq rwjk roK rUhwn kI rojI n twrY ]2]244]

kIt pqMg kurMg BujMgm BUq Biv`K Bvwn bnwey ] dyv Adyv Kpy AhMmyv n Byv liKE BRm isau Brmwey ] byd purwn kqyb kurwn hsyb Qky kr hwQ n Awey ] pUrn pRym pRBwau ibnw piq isau ikn sRI pdmwpiq pwey ]3]245]

Awid AnMq AgwD AdÍYK su BUq Biv`K Bvwn ABY hY ] AMiq ibhIn Anwqm Awp Adwg AdoK AiC`dR ACY hY ] logn ky krqw hrqw jl mY Ql mY Brqw pRB vY hY ] dIn dieAwl dieAw kr sRI piq suMdr sRI pdmwpiq ey hY ]4]246]

kwm n kRoD n loB n moh n rog n sog n Bog n BY hY ] dyh ibhIn snyh sBo qn nyh ibrkq Agyh ACY hY ] jwn ko dyq Ajwn ko dyq jmIn ko dyq jmwn ko dY hY ] kwhy ko folq hY qumrI suD suMdr sRI pdmwpiq lY hY ]5]247]

rogn qy Ar sogn qy jl jogn qy bhu BWiq bcwvY ] s`qR Anyk clwvq Gwv qaU qn eyk n lwgn pwvY ] rwKq hY Apno kr dY kr pwp sbUh n Bytn pwvY ] AOr kI bwq khw kh qo sO su pyt hI ky pt bIc bcwvY ]6]248]

j`C BujMg su dwnv dyv AByv qumY sB hI kr iDAwvY ] BUm Akws pqwl rswql j`C BujMg sBY isr inAwvY ] pwie skY nhI pwr pRBw hU ko nyq hI nyqh byd bqwvY ] Koj Qky sB hI KujIAw sur hwr pry hir hwQ n AwvY ]7]249]

nwrd sy cqurwnn sy rumnwirK sy sBhUM imil gwieE ] byd kqyb n Byd liKE sB hwr pry hir hwQ n AwieE ] pwie skY nhI pwr aumwpiq is`D snwQ snMqn iDAwieE ] iDAwn Dro iqh ko mn mY ijh ko Aimqoju sBY jgu CwieE ]8]250]

byd purwn kqyb kurwn AByd inRpwn sBY pc hwry ] Byd n pwie sikE AnByd ko Kydq hY AnCyd pukwry ] rwg n rUp n ryK n rMg n swk n sog n sMig iqhwry ] Awid Anwid AgwD AByK AdÍYK jipE iqn hI kul qwry ]9]251]

qIrQ koit kIey iesnwn dIey bhu dwn mhw ibRq Dwry ] dys iPirE kir Bys qpo Dn ky sDry n imly hir ipAwry ] Awsn koit kry AstWg Dry bhu inAws kry muK kwry ] dIn dieAwl Akwl Bjy ibnu AMq ko AMq ky Dwm isDwry ]10]252]

qÍpRswid ] kibq ]

A`qR ky clXw iCq C`qR ky DrXw CqRDwrIXo ky ClXw mhW s`qRn ky swl hYN ] dwn ky idvXw mhw mwn ky bFXw Avswn ky idvXw hYN ktXw jmjwl hYN ] ju`Dky ijqXw AO ibru`D ky imtXw mhWbu`D ky idvXw mhWmwnhUM ky mwn hYN ] igAwn hUM ky igAwqw mhW bu`Dqw ky dwqw dyv kwl hUM ky kwl mhWkwl hUM ky kwl hYN ]1]253]

pUrbI n pwr pwvY ihMgulw ihmwlY iDAwvY gor grdyjI gun gwvY qyry nwm hYN ] jogI jog swDY paun swDnw ikqyk bwDY Awrb ky AwrbI ArwDY qyry nwm hYN ] Prw ky iPrMgI mwnY kMDwrI kurysI jwnY pCm ky pCmI pCwnY inj kwm hYN ] mrhtw mGyly qyrI mn so qpisAw krY idVvY iqlMgI phcwnY Drm Dwm hYN ]2]254]

bMg ky bMgwlI iPrhMg ky iPrMgw vwlI idlI ky idlvwlI qyrI AwigAw mY clq hYN ] roh ky ruhyly mwG dys ky mGyly bIr bMgsI buMdyly pwp puMj ko mlq hYN ] goKw gun gwvY cIn mcIn ky sIs nXwvY iqbqI iDAwie doK dyh ky dlq hYN ] ijnY qoih iDAwieE iqnY pUrn pRqwp pwieE srb Dn Dwm Pl PUl soN Plq hYN ]3]255]

dyv dyvqwn kO surys dwnvwn kO mhys gMg Dwn kau ABys khIAqu hYN ] rMg mY rMgIn rwg rUp mY pRbIn AOr kwhU pY n dIn swD ADIn khIAqu hYN ] pweIAY n pwr qyj puMj mY Apwr srb ibidAw ky audwr hYN Apwr khIAqu hYN ] hwQI kI pukwr pl pwCY phucq qwih cItI kI icMGwr pihly hI sunIAqu hYN ]4]256]

kyqy ieMdR duAwr kyqy bRhmw muKcwr kyqy ikRsnw Avqwr kyqy rwm khIAqu hYN ] kyqy ss rwsI kyqy sUrj pRkwsI kyqy muMfIAw audwsI jog duAwr dhIAqu hYN ] kyqy mhWdIn kyqy ibAws sy pRbIn kyqy kumyr kulIn kyqy j`C khIAqu hYN ] krqy hYN ibcwr pY n pUrn ko pwvY pwr qwhI qy Apwr inrwDwr lhIAqu hY ]5]257]

pUrn Avqwr inrwDwr hYN n pwrwvwr pweIAY n pwr pY Apwr kY bKwnIAY ] AdYÍ AbnwsI prm pUrn pRkwsI mhwrUp hUM ky rwsI hY AnwsI kY kY mwnIAY ] jMqR hUM n jwq jw kI bwp hUM n mwie qwkI pUrn pRBw kI su Ctw kY AnmwnIAY ] qyj hUM ko qMqR hYN ik rwjsI ko jMqR hYN ik mohnI ko mMqR hYN injMqR kY kY jwnIAY ]6]258]

qyj hUM ko qr hYN ik rwjsI ko sru hYN ik su`Dqw ko Gru hYN ik is`Dqw kI swr hYN ] kwmnw kI Kwn hYN ik swDnw kI swn hYN ibrkqqw kI bwn hYN ik bu`D ko audwr hYN ] suMdr srUp hYN ik BUpn ko BUp hYN ik rUp hUM ko rUp hYN kum`q ko pRhwr hYN ] dInn ko dwqw hYN gnImn ko gwrk hYN swDn ko r`Ck hYN gunn ko phwr hYN ]7]259]

is`D ko srUp hYN ik bu`D ko ibBUq hYN ik kRu`D ko ABUq hYN ik A`CY AibnwsI hYN ] kwm ko kuinMdw hYN ik KUbI ko idhMdw hYN gnImn girMdw hYN ik qyj ko pRkwsI hYN ] kwl hUM ky kwl hYN ik s`qRn ky swl hYN ik im`qRn ko poKqw hYN ik ibR`Dqw kI bwsI hYN ] jog hUM ko jMqR hYN ik qyj hUM ko qMqR hYN ik mohnI ko mMqR hYN ik pUrn pRkwsI hYN ]8]260]

rUp ko invws hYN ik bu`D ko pRkws hYN ik is`Dqw ko bws hYN ik bu`D hUM ko Gru hYN ] dyvn ko dyv hYN inrMjn AByv hYN Adyvn ko dyv hYN ik su`Dqw ko sru hYN ] jwn ky bc`Xw hYN iemwn ko idv`Xw hYN jmjwl ko kt`Xw hYN ik kwmnw ko kru hYN ] qyj ko pRcMf hYN AKMfx ko KMf hYN mhIpn ko mMf hYN ik iesqRI hYN n nru hYN ]9]261]

ibsÍ ko Brn hYN ik Apdw ko hrn hYN ik suK ko krn hYN ik qyj ko pRkws hYN ] pweIAY n pwr pwrwvwr hUM ko pwr jw ko kIjq ibcwr su ibcwr ko invws hYN ] ihMglw ihmwlY gwvY hsbI hlbI iDAwvY pUrbI n pwr pwvY Awsw qy Anws hYN ] dyvn ko dyv mhwdyv hUM ky dyv hYN inrMjn AByv nwQ AdYÍ Aibnws hYN ]10]262]

AMjn ibhIn hYN inrMjn pRbIn hYN ik syvk ADIn hYN kt`Xw jm jwl ky ] dyvn ky dyv mhwdyv hUM ky dyvnwQ BUm ky Buj`Xw hYN muhIXw mhwbwl ky ] rwjn ky rwjw mhw swj hUM ky swjw mhw jog hUM ky jog hYN Dr`Xw duRm Cwl ky ] kwmnw ky kr hYN ik bu`Dqw ko hr hYN ik is`Dqw ky swQI hYN ik kwl hYN kucwl ky ]11]263]

CIr kYsI CIrwvD CwC kYsI CqRwnyr Cpwkr kYsI Cb kwlieMdRI ky kUl ky ] hMsnI sI sIhwrUm hIrw sI hus`Ynwbwd gMgw kYsI Dwr clI swqo sMD rUl ky ] pwrw sI plwaU gF rUpw kYsI rwmpur sorw sI surMgwbwd nIky rhI JUlky ] cMpw sI cMdyrIkot cWdnI sI cWdwgiV kIriq iqhwrI rhI mwlqI sI PUl ky ]12]264]

Ptk sI kYlws kmwaUgF kwsIpur sIsw sI surMgwbwd nIkY sohIAqu hY ] ih`mw sI ihmwlY hr hwr sI hlbw nyr hMs kYsI hwjIpur dyKy mohIAqu hY ] cMdn sI cMpwvqI cMdRmw sI cMdRwigr cWdnI sI cWdwgV jon johIAqu hY ] gMgw sm gMgDwr bkwn sI iblMdwvwd kIriq iqhwrI kI auijAwrI sohIAqu hY ]13]265]

PrwsI iPrMgI PrwsIs ky durMgI mkrwn ky imRdMgI qyry gIq gweIAqu hY ] BKrI kMDwrI gor gKrI grdyjw cwrI pOn ky AhwrI qyro nwmu iDAweIAqu hY ] pUrb plwaU kwm rUp AO kmwaU srb Taur mY ibrwjY jhw jhw jweIAqu hY ] pUrn pRqwpI jMqR mMqR qy AqwpI nwQ kIriq iqhwrI ko n pwr pweIAqu hY ]14]266]

qÍpRswid ] pwDVI CMd ]

AdYÍ Anws Awsn Afol ] AdYÍ AnMq aupmw Aqol ] ACY srUp AbXkq nwQ ] Awjwn bwhu srbw pRmwQ ]1]267]

j`h q`h mhIp bn qn pRPul ] soBw bsMq j`h q`h pRful ] bn qn durMq Kg imRg mhwn ] j`h q`h pRPul suMdr sujwn ]2]268]

PulqM pRPul lih lihq mor ] isr Furih jwn mnmQh cOr ] kujrq kmwl rwjk rhIm ] krxw inDwn kwml krIm ]3]269]

j`h q`h iblok q`h q`h pRsoh ] Awjwn bwh Aimqoj moh ] rosM ibrhq krxw inDwn ] j`h q`h pRPul suMdr sujwn ]4]270]

bn qn mhIp jl Ql mhwn ] j`h q`h pRsoh kruxw inDwn ] jgmgq qyj pUrn pRqwp ] AMbr jmIn ijh jpq jwp ]5]271]

swqo Akws swqo pqwr ] ibQirE AidRst ijh krm jwir ] ausqq spUrnM ]

Aa
Jaap Sahib
Bachitar Natak